Nga mitologjitë e lashta e deri tek përrallat e përcjellura brez pas brezi, historitë e grave të fuqishme janë ndërthurur në mënyrë të natyrshme në strukturën kulturore të pothuajse çdo shoqërie. Këto gra, shpesh të përshkruara si luftëtare, udhëheqëse dhe qenie mistike, sfidojnë normat e kohës së tyre, rolet gjinore dhe frymëzojnë brezat.
Derisa feminizmi modern vazhdon të evoluojë, këto gra legjendare na ofrojnë jo vetëm pasqyrë të vlerave të kaluara shoqërore, por edhe një thjerrë përmes së cilës ne mund të imagjinojmë një të ardhme më të barabartë.
Në mitologji, gratë nuk janë thjesht figura pasive që presin të shpëtohen; përkundrazi, ato janë luftëtare, sundimtare dhe perëndesha. Figurat si Artemis- perëndesha greke e gjuetisë, ose Boudica- mbretëresha kelte që udhëhoqi një revoltë kundër romakëve, ilustrojnë forcën dhe pavarësinë në një mënyrë që sfidon strukturat patriarkale.
Артемида, со својот лак и стрела, беше заштитничка на жените и децата, олицетворение на автономијата во свет во кој жените честопати беа ограничени на домашни средини и активности. Слично на ова е и борбата на Будика за нејзиниот народ против една поголема империја која ја претставува моќта на отпорот и способноста да се обликува историјата и покрај родовите ограничувања.
Во хиндуистичката митологија Деви Махатмија ја возвишува жестоката и повеќестрана божица Дурга, која ги победува демоните и го враќа космичкиот поредок. Божицата Дурга не е класична фигура на пасивна убавина или шарм, таа е симбол на сила, издржливост и праведна борба против злите сили, која го шири модерниот феминистички повик за ослободување од традиционалните улоги, како и за борба за правда.
Ликовите како Лилит, првата жена во еврејскиот фолклор, создадена пред Ева, не се гледаат веќе само како едноставни заводнички, туку како жени кои се олицетворение на независноста, бунтовноста и ослободувањето од наметнатите улоги. Лилит, со нејзиното одбивање да му се потчини на Адам, станува феминистичка икона во свет кој често очекува жените да се вклопат во однапред определени улоги.
Медузата, која во грчката митологија некогаш се сметаше за симбол на монструозна женственост, сега е прифатена како симбол на зајакнување на жената. Трансформацијата на Медузата во вештерка (горгон) често се гледа како одговор на доживеаната траума, но според гледиштето на модерните феминистки, нејзината приказна станува една приказна за опстанок и враќање на моќта по тортурата. Погледот на Медуза, кој има моќ да ги претвори мажите во камен, сега се смета за метафора за моќта на гневот и женската автономија.
Фолклорот нè запознал и со жени кои служат како пример поради нивните морални вредности, чија личност и дела ги надминуваат родовите норми. Во многу култури приказните за мудри жени, исцелителки и вештерки ја предизвикуваат идејата дека жените треба да бидат ограничени само на улогата како домаќинки. Ликовите како Рапунзел и Пепелашка со тек на времето се реинтерпретирани како жени кои, и покрај нивните ограничувања, се способни да најдат сила да истраат и да ја обликуваат сопствената судбина.
Во африканската дијаспора приказните како оние на Пајакот Ананси, иако често се фокусираат на машки ликови, исто така ги истакнуваат жените како актерки со агилност на мислата. Овие приказни пренесуваат како жените, иако честопати потценети или угнетувани, можат да влијаат па дури и да ги надминат помоќните противници преку интелект и итрина.
Улогата на овие ликови од фолклорот и митологијата е многу поважна улога од забавна или поучна, тие дејствуваат како архетипови на кои се навраќаат модерните феминистки за да ги анализираат и реинтерпретираат. Нивната сила, издржливост и способност да го предизвикаат статус квото резонираат со денешната борба за еднаквост, независност и правдина. Во време кога жените продолжуваат да се соочуваат со општествените очекувања кои го ограничуваат нивниот потенцијал, овие митски жени служат како потсетник дека борбата за зајакнување не е нешто ново, туку дека е борба која оди далеку во минатото.
Приказните на моќните жени во фолклорот го поттикнуваат современиот феминизам да ја слави женската комплексност. Овие жени не се ограничени на еднодимензионални улоги, тие се воинки, исцелителки, владетелки и бунтовнички. Тие се повеќестрани и во нивната комплексност им пркосат на родовите и расните ограничувањата. Тие нудат и надеж, покажувајќи дека дури и во најпатријархалните или најугнетувачките системи, отпорот и промената се можни и неопходни.
Со оживување на овие древни приказни, модерните феминистки коват наративи кои резонираат многу подалеку од минатото, приказни кои ги воздигнуваат не само жените, туку и сите гласови принудени да чекорат по тенок мраз. Со враќањето на овие иконски фигури од фолклорот тие ги преобликуваат темелите на историјата, барајќи гласовите, приказните и издржливоста на жените и маргинализираните заедници да бидат вткаени во срцето на нашето заедничко човечко наследство. Преку ова смело одново замислување, тие одново ја пишуваат не само историјата, туку и самиот свет, овозмувајќи секој глас да има место во хорот на човештвото.
“Ky material është financuar plotësisht ose pjesërisht nga UK International Development dhe The Kvinna till Kvinna Foundation, të cilët jo domosdoshmërisht pajtohen me opinionet e shprehura këtu. Përgjegjës për përmbajtjen është vetëm autori.”
