Në Maqedoni, nga 80 komuna, vetëm dy drejtohen nga gra: Danela Arsovska në Shkup dhe Zhaklina Jovanovska në Staro Nagoricane. Kjo e bën këtë situatë edhe më domethënëse. Sulmi ndaj njërës prej këtyre dy grave nuk është vetëm një sulm personal – por një mesazh për të gjitha gratë e tjera që po mendojnë të kandidojnë për poste ose të përfshihen në jetën publike. Nëse gratë në poste mbeten pa mbrojtje, pa mbështetje dhe pa dënim të zëshëm, atëherë gratë në shoqëri marrin një mesazh të qartë se ky nuk është vendi për to.
Nga goditjet në teren deri te heshtja në krye të shtetit, rasti i kryetares së komunës së Shkupit ngre pyetjen: Sa e sigurt është që gratë të marrin pjesë në jetën publike në Maqedoninë e Veriut?
Kryetarja e komunës së Shkupit, Danela Arsovska, është gjetur përsëri në qendër të vëmendjes së publikut pasi u sulmua fizikisht dhe verbalisht në lagjen Çair më 11 korrik 2025, ndërsa po kryente një inspektim zyrtar për të hequr një ndërtesë të paligjshme. Sipas dëshmisë së saj, ajo është goditur me grushta dhe shqelma, si dhe janë bërë kërcënime brutale për përdhunimin dhe vrasjen e familjes së saj. E gjithë kjo në prani të policisë të cilët, siç deklaroi ajo, nuk kanë ndërhyrë.
Ngjarja, për të cilën tashmë janë duke u zhvilluar procedura penale, ka shkaktuar reagime të gjera nga sektori i shoqërisë civile dhe disa parti politike, dhe ka nxjerrë në pah dobësitë e thella gjinore, etnike dhe politike që janë përdorur për vite me radhë si mjet për manipulim politik dhe polarizim. Por na ka kujtuar gjithashtu se sa lehtë instrumentalizohen gjinia, etnia dhe pushteti politik në një sistem që shpesh nuk mban anën e viktimës.
Heshtje në krye të shtetit
Edhe pse ngjarja shkaktoi tronditje dhe dënim nga një numër i madh organizatash dhe aktivistësh, institucionet kryesore zgjodhën heshtjen ose relativizimin. Ministri i Brendshëm, Pançe Toshkovski, e quajti incidentin një “cirk” dhe “teatër zgjedhor” në një paraqitje televizive. Kryeministri Hristijan Mickoski dhe partia e tij VMRO-DPMNE nuk komentuan.
Veçanërisht shqetësuese ishte heshtja e Presidentes Gordana Siljanovska-Davkova, gruaja e parë që mba detyrën e presidentes së vendit. Edhe pse fushata e saj bazohej në premtime për barazi gjinore dhe mbështetje për pjesëmarrjen e grave në jetën publike, ajo nuk shprehu as solidaritet dhe as shqetësim institucional. Për disa politikanë dhe ish-zyrtarë, kjo përbën shkelje të etikës dhe moralit, veçanërisht në një kohë kur një grua sulmohet gjatë kryerjes së funksionit të saj publik.
Dimensioni gjinor i dhunës
Ky incident është vetëm i fundit në një seri shembujsh të gjuhës së urrejtjes drejtuar Arsovskës, që filloi me kandidaturën e saj në vitin 2021 dhe vazhdon deri më sot. Shpesh kjo gjuhë urrejtjeje manifestohet si mizofoni, gjegjësisht nënçmim dhe skualifikim bazuar në gjininë e saj, siç mund të shihet në videon e kryetares nga rasti.
Në reagimin e tij, Rrjeti Kombëtar Kundër Dhunës ndaj Grave dhe Dhunës në Familje kujtoi të dhënat nga viti 2020:
– 65% e grave në politikë në Maqedoni kanë përjetuar një formë dhune,
– 62% e tyre nuk e raportuan atë, për shkak të mosbesimit ndaj institucioneve.
Dhuna nuk duhet të jetë çmimi që gratë paguajnë për pjesëmarrjen në jetën publike, thuhet në deklaratë.
Manipulimi etnik dhe përfitimi politik
Incidenti ndodhi në Çair, një komunë me shumicë popullsie shqiptare, gjë që mjaftoi për të rihapur çështjen e marrëdhënieve ndëretnike.
Partia VLEN, partnere koalicioni e VMRO-DPMNE-së, e dënoi sulmin, por në të njëjtën kohë paralajmëroi se incidenti po përdorej për të krijuar një narrativë të rreme të konfliktit etnik. Reagimi i tyre deklaroi gjithashtu se mediat të afërta të BDI-së dhe Levicës po përdornin incidente të tjera – siç është një përleshje midis të rinjve në Tetovë – për të ndezur artificialisht tensionet etnike.
Në të kaluarën, gjuha e urrejtjes drejtuar kryetares së bashkisë Danela Arsovska shpesh lidhej me spekulime rreth shtetësisë së saj, të nxitura më tej nga tensionet etnike në vend. Pas sulmit të fundit ndaj Arsovskës, eurodeputeti bullgar Andrei Kovaçev shprehu “shqetësim serioz” dhe njoftoi në mediat sociale se ajo ishte shtetase bullgare, duke kërkuar nga institucionet bullgare t’i ofronin mbrojtje ligjore dhe morale.
Por ajo i mohoi publikisht këto akuza, duke shpjeguar se mban vetëm shtetësi maqedonase dhe çeke, jo bullgare, siç pretendohet.
Procedurat ligjore dhe përgjegjësia institucionale
Prokuroria Themelore Publike e Shkupit i hodhi poshtë akuzat e Ministrit të Brendshëm, Pançe Toshkovski, i cili sugjeroi se Kryetarja e Bashkisë së Shkupit, Danela Arsovska, mund të ketë shkaktuar vetë incidentin në Çair.
Nga atje njoftuan se ka filluar një procedurë penale kundër dy personave për veprën penale “dhunë” sipas nenit 386, paragrafi 3 në lidhje me paragrafin 1 të Kodit Penal. I dyshuari i parë, i cili u prezantua si pronar i një ndërtese të paligjshme, fillimisht e ofendoi dhe e kërcënoi verbalisht kryetaren e komunës Danela Arsovska, dhe më pas e sulmoi fizikisht. I dyshuari i dytë iu bashkua kërcënimeve verbale, duke e përshkallëzuar më tej situatën.
Incidenti ndodhi gjatë një kontrolli të jashtëzakonshëm në terren në prani të oficerëve të policisë dhe punonjësve të Qytetit të Shkupit.
Prokuroria kërkoi paraburgim për të dyshuarin e parë, ndërsa për të dytin u propozuan masa parandaluese, duke përfshirë ndalimin e afrimit, konfiskimin e dokumentit të udhëtimi dhe paraqitjen e rregullt në gjykatë.
Ministria e Brendshme njoftoi gjithashtu se, pas një vlerësimi sigurie nga Agjencia e Sigurisë Kombëtare, kryetarja Arsovska do të ketë siguri policore 24-orëshe, duke konfirmuar se siguria e saj është në të vërtetë në rrezik.
Vetëm dy kryetare komunash gra në të gjithë vendin
Në Maqedoni, nga 80 komuna vetëm dy drejtohen nga gra: Danella Arsovska në Shkup dhe Zhaklina Jovanovska në Staro Nagoricane. Kjo e bën këtë situatë edhe më domethënëse. Një sulm ndaj njërës prej këtyre dy grave nuk është vetëm një sulm personal – por një mesazh për të gjitha gratë e tjera që po mendojnë të kandidojnë për poste ose të përfshihen në jetën publike.
Nëse gratë në poste mbeten pa mbrojtje, pa mbështetje dhe pa dënim të zëshëm, atëherë gratë në shoqëri marrin një mesazh të qartë se ky nuk është vendi për to.
Gjuha e urrejtjes është e dënueshme me ligj, sipas nenit 319 të Kodit Penal, por kur nuk sanksionohet – bëhet e rrezikshme.
Tolerimi i gjuhës së urretjes hap derën për përshkallëzim në dhunë të vërtetë. Sidomos kur drejtohet ndaj grave në jetën publike, gjuha e urrejtjes e pandëshkuar i trimëron autorët e veprave penale dhe thellon kulturën e pandëshkueshmërisë.
Burimi: Portalb.mk, autore: Fjolla Zlatku dhe Despina Kovaçevska
